Petog decembra privedene su tri TV voditeljice također u žandarmerijskoj akciji suzbijanja narkotika i time počinju vrtoglavom brzinom da se dešavaju stvari koje su prethodni skandal glede “najavažnije sporedne stvari na svijetu”, odnosno fudbala, bacile u drugi plan.

 

 

 

Turska mjesecima prolazi kroz sveobuhvatan proces “čišćenja”. Korupcijski skandal i istraga organizacije bivšeg gradonačelnika Istanbula Ekrema İmamoğlua jeste možda najveći dio tog procesa, ali nije jedini. Dvije tekuće istrage naročito okupiraju pažnju medija i javnosti – jedna o ilegalnom klađenju i druga, skorija, o upotrebi narkotika među poznatim TV licima (i mogućem lancu prostitucije).

 

 

Skandal koji još uvijek potresa turski fudbal je izbio u oktobru kada je predsjednik Turskog fudbalskog saveza (TFF) İbrahim Hacıosmanoğlu javno objavio da je kod 371 sudije utvrđeno da ima kladioničarske račune, a da se 152 aktivno kladilo. Tužioci su njegovu izjavu tretirali kao zvaničnu žalbu i pokrenuli su široku istragu protiv fudbalskih sudija, klupskog osoblja i igrača.

 

 

Suspendovane sudije

 

 

Bilo je nekoliko talasa privođenja i hapšenja, posljednji, ali vjerovatno ne i konačni, 5. decembra. Preko hiljadu igrača iz četiri najviše divizije (uključujući i 27 iz Super Lige) je izloženo disciplinskom odboru zbog prekršaju u vezi klađenja. Skoro 150 fudbalskih sudija je suspendovano, kao i više od 100 igrača (na period od 45 dana do 12 mjeseci), uključujući igrače Superlige poput Erena Elmalija i Metehana Baltacıja iz istanbulskog kluba Galatasaray, kao i nekoliko igrača iz nižih liga.

 

 

U trenutnoj fazi istrage fokus je na igrače optužene za klađenje na utakmice vlastitih timova, klupske zvaničnike osumnjičene za utjecaj na rezultate utakmica i pojedince prijavljene zbog sumnjivih finansijskih aktivnosti.

 

 

Mediji izvještavaju da tužioci pregledavaju bankovne zapise, telefonske podatke i informacije s legalnih platformi za klađenje, s krajnjim ciljem utvrđivanja da li je ilegalno klađenje povezano s namještanjem utakmica ili organiziranim kriminalnim aktivnostima ili su to samo izolirani disciplinski prekršaji. Teško.

 

 

Samo klađenje – posebno na fudbal – strogo je regulisano u Turskoj. Registrovanim igračima, sudijama i službenim licima je strogo zabranjeno da se klade na ovaj sport, kako prema pravilima TFF-a, tako i prema turskom zakonu. Nepotrebno reći, namještanje utakmica ili utjecaj na ishode utakmica nosi strožije kazne, uključujući zatvorske kazne i novčane kazne, prema turskom zakonu o sportu.

 

 

Logično, kada lica (direktni učesnici u sportu) kojima je klađenje najstrožije zabranjeno svjesno krše zakon to neizostavno vonja na ovo drugo krivično djelo. Kako drugačije objasniti utakmicu dva trećeligaša u sezoni 2023-2024 tokom koje nijedna strana nije ni jednom pokušala postići gol? Prema nekim medijima to je zapravo bila početna kapisla istrage.

 

 

Krivična odgovornost

 

 

Ono što je počelo kao istraga ilegalnog klađenja preraslo je u potpunu istragu integriteta i krivične odgovornosti koja se odnosi na gotovo svaki nivo profesionalnog fudbala u Turskoj – od igrača i sudija do šefova klubova – što je izazvalo pravne akcije, široko rasprostranjene disciplinske sankcije i vladine obaveze da reformiše sistem.

 

 

Međutim, ove istrage su privukle pažnju na širu pojavu – destruktivni utjecaj klađenja/kocke za jedno društvo. Govoreći o toj pošasti predsjednik Erdoğan je, skrećući pažnju na činjenicu da je društvena struktura duboko oštećena zbog širenja navika klađenja i kockanja, naglasio da će svi resursi države biti mobilizirani.

 

 

Privođenjem narkodilera Sercana Yaşara, inače “influensera i biznismena”, je započelo odmotavanje veoma zamršenog klupka u koje su povezani TV ličnosti, selebritiji, biznismeni ili kraće jedan dio onoga što se ovdje naziva “sosiyete” iliti “visoko društvo”.

 

 

Yaşarov pritvor je okončan nakon njegove izjave tužilaštvu. Pušten je na slobodu pod uvjetima “efektivnog pokajanja”. Efektivno pokajanje je pravni termin koji omogućava osobi koja je počinila krivično djelo da dobije smanjenu ili nikakvu kaznu ako pokaže kajanje i pomogne u otkrivanju zločina ili hapšenju počinilaca. Svjedok saradnik je naziv u drugim pravnim sistemima.

 

 

Petog decembra privedene su tri TV voditeljice također u žandarmerijskoj akciji suzbijanja narkotika i time počinju vrtoglavom brzinom da se dešavaju stvari koje su prethodni skandal glede “najavažnije sporedne stvari na svijetu”, odnosno fudbala, bacile u drugi plan.

 

 

Iako kao da je izašla iz istog kalupa ili bolje reći ispod istog skalpela plastičnog hirurga kao i druge dvije, Eli Rumeysa Cebeci voditeljica jutarnjeg programa na Show TV je povukla najviše pažnje javnosti. Najviše zbog njenog navodno konzervativnog porijekla i završene “imam hatipli” srednje škole (ekvivalent medrese).

 

 

“Pa ona tako pazi na zdravlje i ishranu, nemoguće je da je upetljana u droge”, bili su komentari nekih njenih starih poznanika.

 

 

Šta je skrivao mobitel

 

 

Poznanici su se malo ušutjeli kada je objavljeno da je Rumeysa (uzorkom kose) ispala pozitivna na sve što bi se narkoticima moglo zvati – marihuanu, kokain, neku sintetiku i metabolite. No, to je okuražilo “sekulariste”, “liberalne” ukratko opoziciju da generalizujući na ne baš reprezentativnom uzorku “konzervativne” osobe optuže sve konzervativce za licemjerje i nemoral.

 

 

Ti talambasi su stostruko pojačani kada je četiri dana kasnije priveden i uhapšen Mehmet Akif Ersoy, bivši glavni urednik Habertürka. Ovaj četrdesetogošnji nosilac imena poznatog turskog pjesnika (autora stihove turske himne) je optužen za “kupovinu, prihvatanje ili korištenje opojnih ili stimulativnih supstanci”, “pružanje mjesta i mogućnosti za korištenje opojnih supstanci” i “osnivanje i upravljanje organizacijom”.

 

 

Ovo posljedne je eufemizam za, po nekim izvještajima, lanac prostitucije mladih djevojaka željnih karijere pred TV kamerama. Neki posebno maštoviti komentatori bi da nategnu slučaj Ersoy da bude turski slučaj Jeffrey Epstein, što je zaista pretjerano. Kao da su svi zaboravili Harveya Weinsteina i kako je on zloupotrebljavao svoju producentsku moć, što je, čini mi se, bolje (ali svakako ne perfektno) poređenje.

 

 

Ersoy je veoma glasno protestovao protiv optužbi, čak ih nazivajući “političkim progonom” (kasnije je malo revidirao).

 

 

“Apsolutno odbacujem izjave i optužbe protiv mene. Nikada u životu nisam koristio drogu. Ove optužbe su vrlo ružne”, njegova izjava data tužiocu se razbila o realnost pozitivnog testa na kokain i metabolite (također iz uzorka kose).

 

 

U međuvremenu mediji su preplavljeni curenjem sadržaja sa Rumeysinog mobitela, a sve je dobilo tabloidni prizvuk. A kako i ne bi kada su svi elementi za tabloide prisutni – droga, žurke u “visokom društvu”, zatvoreni klubovi (jedan se zove Biblioteka) u kojima se selebritiji i TV ličnosti “opuštaju” daleko od paparacija.

 

 

Pronađena marihuana

 

 

Kontakti sa tog mobitela su dovele istragu do novog predsjednika Sportskog kluba Fenerbahçe, Sadettina Sarana. Ako je hapšenje Mehmeta Akifa Ersoya bilo iznenađenje zbog percepcije da ima dobru zaleđinu, uplitanje Sarana je bilo iznenađenje na steroidima. Optužen je za snabdijevanje opojnim supstancama, korištenje opojnih supstanci i pružanje mjesta za upotrebu opojnih supstanci. U njegovoj kući za odmor u Assosu jeste pronađena marihuana.

 

 

Dok se rezultati testova Sadettina Sarana čekaju u medijima se pojavljuju opet sadržaji sa Rumeysinog mobitela, to jest često lascivna komunikacija između njih dvoje.

 

 

Kada se odbaci tabloidni šum (odnosno galama) teško je ne primjetiti činjenicu da obje istrage pokazuju odlučnost države da se uhvati u koštac sa pojavama štetnim ako ne i razornim po svako društvo. Percepcija da su Ersoy i Rumeysa Cebeci na neki način “bliski” vladajućim krugovima samo može da podvuče tu odlučnost, koja pokazuje da nema nedodirljivih. Jasan prekid prakse da se u borbi protiv narkotika ide do “određene granice”, pa je bilo slučajeva i kada se neki ‘selebriti’ uhvati inflagrante da se to završi ako ne vučjim konzumiranjem magarca, a ono blagom najblažom mogućom packom.

 

(Stav)

Ima li nedodirljivih: Kako se Turska uhvatila u koštac s korupcijom, klađenjem, kockom i narkoticima